From Efate to Tanna 10 to 28 October 2011 The weather (wind) prediction is spot on and on a flat calm sea, we motor through the night to Dillon Bay in Erromango. For a change we have a full moon and combined with a cloudless sky it means that we can see a lot more without the cockpit lighting turned on. If we are lucky, we have the moon till New Caledonia. We do want to sail to New Caledonia and that must certainly be possible, because by going to Erromango, we are now to the east of New Caledonia and to get there the course is west of south. With the prevailing eastsoutheast wind we can sail half wind, a very pleasant sailing angle. It is all going to work out that way, but much later than we planned. By that time the full moon has shrunk to a sliver. In Dillon bay we are joined by another Dutch yacht, Nije Faem, and together with Paul and Mariëtta we explore the village and the surrounding area.

Van Efate naar Tanna 10 tot 28 oktober 2011 De weers- (wind-)verwachting krijgt helemaal gelijk en over een spiegelgladde zee moteren we 's nachts naar Dillon Bay in Erromango. We hebben voor de verandering nu eens volle maan en dat gekombineerd met een wolkenloze hemel betekent dat we een hoop meer kunnen zien, zonder de kuipverlichting aan te doen. Met een beetje geluk houden we dit tot Nieuw Caledonië. Wel willen we de rest van de tocht zeilen en dat moet ook kunnen want door eerst naar Erromango te gaan zijn we oostelijk van Nieuw Caledonië gekomen, zodat de koers erheen west van zuid is. Met de heersende oostzuidoostelijke wind is dat halve wind en dat is plezierig om te zeilen. Deze planning gaat uiteindelijk werken, maar wel veel later als dat we denken. Zoveel later, dat als de volle maan allang weer verdwenen is. In Dillon baai liggen we samen met een ander nederlands jacht, Nije Faem, en samen met Paul en Mariëtta verkennen we het dorpje en de omgeving.

For us this is our second visit. We were here also seven years ago. The village has become slightly more prosperous (corrugated iron has replaced the traditional palm leaf roofs), but otherwise little has changed. The women still do the laundry in the rocky section of the river and the post office still looks picturesque.

Voor ons is dit de tweede keer, we lagen hier zeven jaar geleden ook. Het dorp is iets welvarender geworden (te zien aan de niet traditionele golfplaten daken), maar voor de rest is er weinig veranderd. De was wordt door de vrouwen nog immer in het van vele rotsblokken voorziene deel van de rivier gedaan en het postkantoor ziet er nog steeds pittoresk uit.

The river and its surroundings are still as beautiful as in our memories.

Ook de rivier en de omgeving zijn nog steeds even fraai als in onze herinnering.

Chief William, who seven years ago showed us the burial caves with the remains of the ancestors, has just retired and been succeeded by his son. He had big plans for his village and for the island, but it did not happen yet. What is becoming a reality are David's plans, another villager we met again. When He explained to us seven years ago, that he wanted to build a yacht club, we did not expect that to happen. But he started and there is now a two-storey building of considerable size under construction, surrounded by beautifully landscaped gardens

Dorpshoofd William, die ons 7 jaar geleden de knekelgrotten met de resten van de voorvaderen liet zien, is net gepensioneerd en opgevolgd door zijn zoon. Hij had toen grootse plannen voor zijn dorp en voor het eiland, maar die lijken niet helemaal uitgekomen. Wat wel lijkt uit te komen en dat is een verrassing, zijn de plannen van David, een andere dorpsbewoner die we indertijd spraken. Toen verklaarde hij ons, dat hij een jachtklup wilde bouwen en dachten wij op onze beurt, dat daar wel niets van terecht zou komen. Maar zowaar: er staat nu een twee verdiepingen tellend gebouw van behoorlijke afmeting omgeven door fraai vormgegeven tuinen.

The yacht club under construction     De toekomstige jacht club                     

Let's hope there are many yachts who will visit Erromango and the yacht club in Dillon Bay in the future. It is a good stopover, the bay is fairly protected and comfortable, with good holding in sand, and a nice view at forested hills.

Nu maar hopen dat er ook veel jachten gaan komen als de klup helemaal afgebouwd is. En waarom ook niet, de baai is redelijk beschermd en komfortabel, goede zandgrond om te ankeren en een fraaie omgeving om over uit te kijken.

I already alluded to the fact that we had some trouble with the next leg of our trip to New Caledonia. We exceeded our record of aborted starts. It stood at two (Madeira, 1991) and now stands at 3.5. That half is a bit peculiar, but will be explained in the next paragraphs. On October 13 we do our first attempt to sail to New Caledonia. There is wind, that is certain, and the weather maps do suggest that perhaps the wind is too much from the south and maybe too strong. In Dillon Bay there is little wind, so we venture out. Once we inch past the southern cape of Erromango we are hit by 25 knots of wind, but it might be the effect of the cape so we persevere. Indeed, the wind moderates in the lee of Tanna, and the sailing is enjoyable, despite the fact that the wind is from the south. By one 'o clock we sail out of the lee of Tanna. The wind speed increases, the direction remains south, while a current pushes us west. Even sailing clause hauled we can not hold our course. We battle on, but two hours later under deteriorating conditions, we give up, turn around and sail back. The return journey is very quick, soon after sunset the wind increases to 30+ knots and disappears as soon as we round the south cape of Erromango. In the pitch dark we anchor at our old spot in Dillon Bay a very salty Vaarwel (spray). Fortunately, there are no navigational hazards in this bay. On Saturday, 15 October is the second attempt, but it is quickly abandoned. As we leave we pass a sailboat coming from Tanna, whose skipper, when asked, tell us that they had a nice quick run with 25 to 30 knots of wind from the south southeast. Not what we hoped to hear. We round the headland, immediately encountering 25 knots of wind with waves to match and knowing what we know now, we turn around and re-anchor. A journey of no more than 1.5 hours. On 17 October, the wind almost disappears and we decide to either sail to Tanna or Anatom (the two southernmost islands of Vanuatu). Fellow sailors told us, that in the coming days strong southeast winds are forecasted, so it is not a good time to sail all the way to New Caledonia. It is soon apparent that Resolution Bay on Tanna, as well as Anatom, is not feasible. The wind and waves are a bit too strong and too high for our 18 HP engine, we are going too slow. What to do? We decide to turn the bow towards New Caledonia. In the first instance it is going well, our speed is 4 to 5 knots and we even engage our wind vane steering. But at sunset the wind is almost gone and turns south, exactly where we are headed. Grrr!. We struggle on for a few more hours and even turn around, but nothing works. The wind is gone and does not return, just like the waves. The whole crew gets together for a meeting and after consulting an oracle (pilot book), decide to try to motor back to Resolution Bay on Tanna and if that proves impossible, to aim for Black Sand Beach on the west coast of Tanna. At 0900 the anchor is located in the black sands of the bay with that name.

Ik refereerde al aan het feit dat het vervolg van onze tocht naar Nieuw Caledonië nogal wat voeten in de aarde had. Zelfs zoveel voeten in de aarde, dat we ons rekord aan afgebroken starts verbeteren. Het stond op twee (Madeira, 1991) en het staat nu op 3,5. Die half is een beetje vreemd, maar gaat verklaard worden. Op 13 oktober doen we onze eerste poging. Er is wind, dat is zeker, maar de weerkaarten doen vermoeden dat de richting wellicht teveel zuid is en misschien is er teveel wind. In Dillon baai is het rustig en dus gaan we. Zodra we onze neus om de zuidkaap van Erromango steken krijgen we 25 knopen om de oren, maar we verwachten dat dat het kaapeffekt is en bijten door. Inderdaad neemt de wind in de lij van Tanna af en wordt het zeilen plezierig, ondanks het feit dat de wind zuidelijker wordt. Om een uur of een 's middags geraken we uit de lij van Tanna. De wind neemt toe, maar blijft te zuidelijk, terwijl we ook door een westgaande stroom weggezet. Zelfs scherp varend kunnen we de koers niet houden. We blijven doorbijten, maar twee uur later onder verslechterende omstandigheden geven we het op, draaien om en zeilen terug. De terugtocht gaat bijzonder snel aangezien de wind na zonsondergang toeneemt tot 30+ knopen en pas wegvalt als we de zuidkaap van Erromango ronden. In het stikdonker ankeren we een flink zoute Vaarwel (buiswater) op onze oude plek in Dillon baai. Gelukkig zijn er geen navigatiegevaren in deze baai. Op zaterdag 15 oktober doen we onze tweede poging, maar die strandt al rap. Bij het wegvaren komt er een zeilboot binnen van Tanna, waarvan de schipper, bij navraag, ons mededeelt dat ze een lekker snelle overtocht hadden met 25 – 30 knopen wind uit het zuidzuidoosten. Niet wat we hoopten te horen. We ronden de kaap, krijgen meteen 25 knopen voor de kiezen met bijpassende golven en wetend wat dat betekent, keren we om en herankeren. Een tocht van niet meer dan 1,5 uur. Op 17 oktober is de wind grotendeels verdwenen en besluiten we naar of Tanna of Anatom te varen (de zuidelijkste twee eilanden van Vanuatu). Van medezeilers vernamen we dat er de komende dagen sterke zuidoostelijke wind verwacht wordt en het dus geen goed moment is om naar Nieuw Caledonië te zeilen. Alras blijkt dat Resolution baai op Tanna, zowel als Anatom, niet haalbaar zijn. De tegenwind en de golven zijn iets te sterk en te hoog voor onze 18 pk motor en dus gaan we gewoon te langzaam. Wat te doen? Dan toch maar de steven gewent richting Nieuw Caledonië. In eerste instantie gaat het goed, halve wind, snelheid 4 à 5 knopen en we zetten zelfs onze windvaan. Echter bij zonsondergang valt de wind bijna weg en draait naar het zuiden, precies waar we heen willen. Baal. We modderen een paar uur door en draaien zelfs om, maar niet helpt. De wind is weg en blijft weg, net als de goven trouwens. De hele bemanning komt bij elkaar voor overleg en er wordt, na het raadplegen van een orakel (pilot boek), besloten om naar Tanna te motoren en Resolution baai nogmaals te proberen en indien dat niet mogelijk blijkt, uit te wijken naar Black Sand Beach (zwart zand strand) aan de westkust. Om 9 uur 's ochtends ligt het anker dus in het zwarte zand van de baai met die naam.

This was our attempt that counts for half and we also immediately acquired another record: The most times we changed the final destination during a single trip. We are not really very proud of all these records. At first, he anchorage is not very good. The bay is not really a bay, but a bight (= slight dent in the coastline) with a fair amount of swell and thus rolls the Vaarwel uncomfortably and a sizeable surf breaks on the beach. We keep the dinghy stowed on deck and do not go ashore. The locals do not get many boats in their bay, so they paddle out and visit us in their extra high and seaworthy canoes to satisfy their curiosity.

Dit was onze halve poging en we hebben ook meteen een ander rekord gezet: de meeste keren dat we van einddoel veranderd zijn tijdens een enkele tocht. Bijzonder trots zijn we niet echt op al deze rekords. In eerste instantie bevalt de ankerplek niet zo goed. De baai is niet echt een baai, maar meer een bocht (= flauwe deuk in de kustlijn) met een behoorlijke deiningsaktie en dus rolt de Vaarwel onkomfortabel en is de branding op de kust aanzienlijk. We houden de bijboot aan boord en gaan niet aan land. De lokalen, die niet veel boten in hun baai krijgen, zijn best nieuwsgierig en dus komt de wal bij ons langs in extra hoge en zeewaardiger kano's.

On 21 October after two roly days, we start on our fourth and last of the failed attempts to reach New Caledonia. Based on weather charts, we harbour a faint hope that the wind is from the east and less strong. Hopes  are dashed again. After two hours we sail close hauled into 25 to 30 knots of wind, a big swell and breaking waves. Not the right circumstances to expose our old sail wardrobe to. Within five minutes, the crew unanimously decides to turn around. Back at the anchorage, we notice that the swell and surf are much less. We lower the inflated dinghy in the water and head for the beach. We find the west side of Tanna very interesting. Beautiful rock formations, half in the sea, a freshwater river just behind the black sand beach and more strange rocky platforms at low tide.

Op 21 oktober na twee dagen rollen, doen we onze vierde en de laatste van de mislukte pogingen om Nieuw Caledonië te bereiken. Op basis van luchtdrukkaarten testen we een flauwe hoop dat de wind wat oostelijker is en wat minder sterk. Niet dus. Na twee uur varen we scherp zeilend, 25 – 30 knopen wind in, met een hoge deining en golven met brekers. Geen omstandigheden waar we onze oude zeilgarderobe aan willen blootstellen. Binnen vijf minuten komt de bemanning unaniem tot de konklusie dat er omgekeerd dient te worden. Terug op de ankerplek krijgen we een plezierige verrassing, want het rollen is afgenomen evenals de branding op het strand. Bijboot opgepompt en in het water en eenmaal op de kant blijkt deze westzijde van Tanna heel interessant. Fraaie rotsformatie, half in het water, een zoetwater rivier vlak achter het zwarte zandstrand en meer vreemde rotsplateaus bij laag water.

We pull the dinghy across a narrow strip of sand and row it on the river near the spot where we can collect drinking water (the water comes directly from the hills and mountains, where no one lives). At the end of each day, when the locals go home (there is no settlement in the vicinity), we take a bath in the river and with nobody watching, it does not require swimwear.

We trekken de bijboot over de smalle zandstrook en varen het riviertje op tot vlakbij een punt waar we drinkwater kunnen innemen (het water komt direkt uit de heuvels en bergen zetten, waar niemand woont). Aan het eind van elke dag, als de lokalen naar huis zijn (er is geen nederzetting direkt in de buurt) nemen we een bad in de rivier en zonder vreemde ogen in de buurt hebben we daarbij geen zwemkleding nodig.

There runs a dirt road parallel to the coast, almost without traffic and thus can we go for walks through a tropical forest with surprisingly mature trees. The loggers have clearly never been here. We meet Timothy and invite him on-board, and he brings his youngest sons and his grandsons along.

Er blijkt een onverharde weg parallel aan de kust te lopen, met bijna geen verkeer en dus kunnen we wandelingen maken door een verrassend volwassen tropies bos met flink hoge bomen. De houthakkers zijn hier duidelijk nooit geweest. We ontmoeten Timothy en nodigen hem aan boord uit, waarbij hij zijn jongste zonen en zijn kleinzonen meebrengt.

On Wednesday, 26 October, the wind finally turned to the east and blows a pleasant 15 to 20 knots and finally we leave for New Caledonia. Full moon has already long gone: new moon is on 27 October!

Op woensdag 26 oktober is de wind eindelijk naar het oosten gedraaid en tot een plezierige snelheid afgenomen (15 – 20 knopen) en vertrekken we definitief naar Nieuw Caledonië. Volle maan is alweer lang verleden tijd: nieuwe maan valt op 27 oktober!

From Ambae to Efate 27 September  to 10 October 2011 Although we are now in northern Vanuatu, that does not mean that our southeast journey is over. Far from it. The distance to New Zealand is still some 1300 nautical miles (2,000 km) and despite the fact that we can expect for the last leg some westerly winds, we still have to sail many miles through the south easterly trade winds. There will be more wind and so we have to wait for the right time (= no wind or even better: northeast winds). After Joop's return to the boat we wait a whole week and by then the wind is almost gone and we are also gone. On our way to the main island of Efate, with brief stops at Pentecost and Ambrym islands. It is also necessary to go, for Hanneke's visa is almost running out. The authorities should be lenient (after all we paid already for the extension), but you can not count on that.

Van Ambae naar Efate 27 september tot 10 oktober 2011 We mogen dan wel in het noorden van Vanuatu zijn, dat betekent nog niet dat onze tocht naar het oosten en zuiden ten einde is. Verre van dat. De afstand naar Nieuw Zeeland bedraagt nog steeds zo'n 1300 zeemijl (ruim 2000 km) en ondanks het feit dat we op het laatste stukje westelijke winden mogen verwachten, zullen we eerst nog door een fors aantal mijlen met passaatwinden (ZO) heen moeten bijten. Meer tegenwind dus en dus ook: wachten op het juiste moment (geen wind of nog beter: noordoostelijke wind). Na Joop's terugkomst op de boot wachten we een week en dan valt de wind bijna weg en zijn wij ook weg. Op weg naar het hoofdeiland van Vanuatu, Efate, met korte tussenstops bij Pentecost en Ambrym eiland. Het is ook wel nodig dat we gaan, want Hanneke's visum begint op zijn eind te lopen. Ze doen hier niet zo moeilijk (we hebben tenslotte al voor de verlenging betaald), maar je moet niet te ver over de toegestane tijd heengaan.

Joop had quite a clean up job to do on the chain while hauling up the anchor. More than a month hanging in the nutrient-rich waters of the bay had no yet changed the chain into a rod, but the barnacles and corals were already growing profusely. We motor past the imposing cliffs of the Lolowai anchorage and around Ambae's east cape and encounter a slight headwind, but no waves or swell to speak of, since we stay under the lee of Pentecost. This narrow and long island is lying in an almost perfect north-south direction. There are no real good bays, but as long as the wind blows from the east (and that is the case), there are many calm anchorages. We spend the night midway along the island and early the following morning we are on our way again with even less wind than yesterday. The goal is Ranvetlam bay on the island of Ambrym. Ambrym is the highest active volcano in Vanuatu and we hope to catch a glimpse of the crater, but you have to be lucky, because the mountain is known for its attraction to clouds. Indeed, we could not see the main crater and have to be content with a nice view of some sub craters.

We moteren langs de imposante kliffen van de Lolowai ankerplek, nadat Joop een stevige schoonmaakaktie op de ketting heeft uitgevoerd bij het binnenhalen van het anker. Ruim een maand hangend in het voedselrijke water van de baai had nog geen staaf gemaakt van de ketting, maar de zeepokken en de koralen waren daar al wel flink mee bezig. We rondden Ambae's oostkaap en worden gekonfronteerd met een lichte tegenwind, maar geen golven of deining van betekenis, aangezien we dicht onder de lij van Pentecost varen. Dit eiland is een lange rechte spaghettisliert, liggend in een bijna perfekte noord-zuid richting. Er zijn geen echt goede baaien, maar zolang de wind uit oostelijke richting waait (en dat doet-ie) zijn er een massa kalme ankerplekken. We brengen de nacht halverwege het eiland door en zijn de volgende ochtend alweer vroeg op pad met nog minder wind als gisteren. Ons doel vandaag is de Ranvetlam baai van het eiland Ambrym. Ambrym is de hoogste aktieve vulkaan in Vanuatu en we hopen een glimp van de krater te zien, maar veel vertrouwen hebben we daar niet in, want de berg staat bekend om zijn aantrekkingskracht op wolken. En inderdaad, de hoofdkrater krijgen we niet te zien en we moeten het doen met het ook wel fraaie zicht op wat bijkraters.

We anchor close to a black sand beach and decide to swim to the beach, so we can at least say that we have been ashore on Ambrym. Joop does not want to inflate the dinghy for a single night, because we continue tomorrow morning. This visit produces an interesting side effect. We meet Abel, a friendly young man, who can provide us with fresh vegetables. He returns before dark with the vegetables (many tomatoes) and it turns out that he is actually much more interested in something else: to sail to Efate! And for a good reason. Some background: New Zealand has since a few years an arrangement with a number of the Pacific island states, including Vanuatu, where interested islanders (usually young unmarried men) can get temporary work in NZ. It is for short-term (up to half a year) seasonal agricultural work such as fruit picking, pruning grapevines and forestry.  A win win arrangement. For the farmers in New Zealand because they get experienced workers, willing to work hard and for the Islanders because they can earn much more in New Zealand as in their own country and they get to see something different from their own village. Not to mention the sensation of flying to New Zealand. Within a short time NZ has become immensely popular among the rural population of the Pacific islands. The young men spend the money they earn in part on their family, so everyone benefits from the extra money. Abel has secured such a job and needs to go to Port Vila on Efate for such things as a medical examination, a visa, etc. Time is running out, as he flies to NZ in November. And just now the ferry to Efate was cancelled. The next ferry will be in a few weeks. As said before, Abel had a good reason to ask for a lift.  Given the wind forecast for the next few days (absolutely no wind) it is no problem to have a visitor on board and so we agree. Next morning a canoe with three people in it heads for our boat. One person too many, we think.

We ankeren tegenover en vlakbij een zwart strand en besluiten er naar toe te zwemmen, zodat we in ieder geval kunnen zeggen dat we op Ambrym aan land geweest zijn. Joop is namelijk niet van zins om de bijboot op te blazen voor één enkele avond, want morgen gaan we weer verder. Dit zwembezoek levert een interessant bijeffekt op. We ontmoeten Abel, een vriendelijke jongeman, die ons van wat verse groente kan voorzien. Hij komt inderdaad nog voor donker langs met zijn handelswaar (veel tomaten) en dan blijkt dat hij eigenlijk nog veel meer in iets anders geïnteresseerd is: meevaren naar Efate! En voor een goede reden. Eerst even wat achtergrondinformatie: Nieuw Zeeland heeft, sinds een paar jaar, een regeling met een aantal eilandstaatjes inde Stille oceaan, waaronder Vanuatu, die inhoudt dat geïnteresseerde eilanders (over het algemeen jonge ongetrouwde mannen) een tijdelijk werkkontrakt kunnen krijgen voor NZ. Het is voor kortlopend (maximaal een half jaar) seizoensgebonden agraries werk zoals fruit plukken, druivenranken snoeien of in de bosbouw. Iedereen blij. De boeren in NZ omdat ze ervaren werklui kunnen krijgen die bereid zijn een aantal maanden hard te werken en de eilanders omdat ze in NZ veel meer kunnen verdienen als in eigen land en ze ook nog eens iets anders te zien krijgen als hun eigen dorp. Om het over de sensatie van vliegen naar NZ maar niet te hebben. NZ is hierdoor in korte tijd immens populair geworden bij de plattelandsbevolking van de betrokken eilanden, want de jongemannen besteden het verdiende geld over het algemeen ten faveure van hun familie, zodat iedereen er een stukje in welvaart op vooruit gaat. Abel bleek zich van zo'n baan verzekerd te hebben en hij moest nu naar Port Vila op Efate voor zaken als mediese keuring, visa, enz. De tijd begon een beetje te dringen, want hij zou begin November naar NZ moeten vliegen. En juist nu was de veerboot naar Efate uitgevallen. De volgende boot zou wel eens een paar weken op zich kunnen laten wachten. Zoals gezegd, een goede reden om ons erover aan te spreken en gezien de windverwachting voor de komende dagen (absoluut geen wind) was het geen probleem om een bezoeker aan boord te hebben en dus stemmen we toe. 's Ochtends vroeg komt er een kano op ons af met drie personen aan boord. Eén teveel denken we.

Apparently Abel has a cousin (Ron), in the same predicament and he asks if he can come as well. All right, join the party, but then we leave quickly, before half the island population wants to come as well. All in all it's a fun experience and the young men help as much as possible and are not in our way. Watch keeping at night is a lot more pleasant if you have company. An additional bonus is the fact that Ron has digital photographs (on a memory stick) of a hike up the volcano of Ambrym. Now we have evidence that its crater really exists.

Het blijkt dat Abel een neef heeft (Ron), die in hetzelfde schuitje zit en ons vraagt of hij ook mee kan varen. Wel ja, hoe meer zielen hoe meer vreugd, maar we besluiten wel het anker op te halen voordat het halve eiland mee wil. Al met al is het een leuke ervaring en de jongens helpen zoveel mogelijk mee en lopen zeker niet in de weg. Het wachtlopen 's nachts is een stuk gezelliger als je wat aanspraak hebt. Een extra bonus is het feit dat Ron digitale foto's blijkt te hebben (op memory stick) van een beklimming van de vulkaan van Ambrym. Hebben we toch nog bewijs dat dat ding echt bestaat.

Solidified lava river on Ambrym    Gestolde lavarivier op Ambrym

Lava landscape on Ambrym       Lava landschap op Ambrym

The  crater with lava      Blik in de krater met lava

Custom dancing on Ambrym      Traditionele dans op Ambrym        

The trip goes as expected (motoring, motoring, motoring), except when we leave the wind shadow of Ambrym (yes, yes, a wind shadow without wind) and we unexpectedly encounter 20 knots headwinds. What is happening? The waves build up quickly, slowing us down. We hoist and unfurl the sails and we tack into the wind. Just when we start to wonder if continuing to Efate is feasible and if not, what to do with our guests, the wind disappears as suddenly as it appeared. The waves diminish and we take the sails away. This was really a wind going from nothing to nowhere. As compensation for our worries we catch a nice tuna, which Abel and Ron expertly clean and chop up, ready to be fried and eaten. It is their favourite fish.

De tocht gaat zoals verwacht (moteren, moteren, moteren), behalve dan dat op het moment dat we de windschaduw van Ambrym verlaten (ja, ja, windschaduw zonder wind), we onverwacht en uit het niet 20 knopen wind recht op kop krijgen. Waar komt dat nu weer vandaan? De golven worden een beetje enthousiast en onze snelheid zakt in. Zeilen omhoog en uitgerold en we kruisen er tegenin. Als we ons voorzichtig beginnen af te vragen of de tocht wel haalbaar is en zo niet, wat we dan met onze gasten aanmoeten, verdwijnt de wind net zo snel als dat-ie verscheen. De golven verdwijnen en de zeilen kunnen weer weg. Dit was nu werkelijk een wind van niks naar nergens. Als kompensatie voor onze schrik vangen we een leuk tonijntje, die Abel en Ron binnen de kortste keren, tot panklare brokken verwerkt hebben. Het blijkt hun favoriete vis.

A fish that they have rarely been able to catch in recent years due to overfishing. The foreign trawlers catch everything in their wake. We all have a fantastic meal that evening and we are sure that this trip on our sailboat will be a memorable event for them. We were in Port Vila seven years ago and all the things that we did not like about it then, ie. too much traffic, too many yachts in the harbour and too many tourists, are even more evident now. I guess we don't like cities much. The traffic crawls through the centre from dawn to dusk. The harbour is still full of yachts, despite the fact that many have left already to avoid the hurricane season. Joop manages to squeeze the Vaarwel in a corner. Probably someone had just vacated that spot.

Een vis die ze de laatste jaren, door de overbevissing van de zeeën, nog maar zelden weten te vangen. De buitenlandse trawlers vangen alles voor hun neus weg. Wat hun betreft is het een feestmaal die avond en wij zijn ervan overtuigd, dat deze tocht op een zeilboot hun nog lang bij zal blijven. Port Vila kennen we nog van 7 jaar geleden en alle zaken die ons toen tegenstonden, teveel verkeer, teveel jachten voor anker en aan ankerboeien en in het algemeen te toeristies, zijn nu in versterkte mate aanwezig. We houden geloof ik niet zo van steden. Het verkeer door het centrum is belachelijk en de paar straten zijn van de vroege ochtend tot de late avond verstopt. Het barst van de zeiljachten, ondanks het feit dat velen al naar een volgende bestemming vertrokken zijn. Toch weten wij een leuk plekkie te vinden. Waarschijnlijk was er net iemand vertrokken.

We go on a shopping spree in Port Vila. Vila has a lot of tax-free shops with really low prices (unlike the fake ones at airports) for its many tourists. Throughout 2011, the only alcohol we consumed on board was our home brew ginger beer, so we happily replenish the ship's stores with liquor and wine. There are also numerous reasonably priced supermarkets, where we stock up large, because everything is very expensive at our next destination, New Caledonia. We love the fresh produce market in Vila. It may not be as cheap as Luganville, but it offers a much wider selection and the produce is of good quality. While shopping we snack on French stick breads and croissants and rediscover the delicious beef from Vanuatu. In the restaurants in the market, you can have a meal consisting of rice, salad, vegetables and a delicious steak with black pepper sauce for only NZ$5 (US$ 4). A large number of yachts in one place mean a lot of nationalities and for the first time in a very long time we meet Dutch sailors again. By October 10, the Vaarwel is fully provisioned again. As a few windless days are predicted, it's time once again to sail into a southeasterly direction to Erromango, another island we visited 7 years ago.

Toeristies is Vila ook nog steeds, maar dat heeft ook een voordeel in de vorm van een groot aanbod belastingvrije drank met echt lage prijzen (geen nep zoals op de vliegvelden). We slaan grootscheeps in, want heel 2011 drinken we al ons eigen gebrouwen gemberbier. Er zijn ook een flink aantal supermarkten met redelijke prijzen, dus slaan we flink in, want onze volgende bestemming, Nieuw Caledonië, staat bekend als zeer duur. Maar het juweel van Vila is de markt. Niet zo goedkoop als Luganville, maar met een nog veel beter aanbod en de produkten zijn van goede kwaliteit. We winkelen ons dus suf in Port Vila en eten onszelf onderwijl bolrond aan lekker stokbrood en croissants (de franse invloed) en we herontdekken in de marktrestaurantjes weer het heerlijke rundvlees van Vanuatu. Voor de luttele prijs van 3 euro (NZ$ 5) heb je een maaltijd bestaande uit rijst, salade, groente en een heerlijke biefstuk met een massa zwarte pepersaus. We verhongeren niet. Een groot aantal jachten op één plek, betekent een hoop nationaliteiten en voor het eerst sinds lange tijd ontmoeten we weer Nederlandse zeilers. Op 10 oktober is de Vaarwel weer volgeladen en aangezien er een paar windloze dagen voorspeld worden is het tijd om maar weer eens in zuidoostelijke richting te gaan varen. Op naar Erromango dus, een ander eiland waar we 7 jaar geleden ook al waren.

Ambae 14 August to 25 September 2011 In the afternoon at high tide, we motor around the cape and into the Lolowai bay. Leading beacons mark the route across the reef. This bay is an old volcano crater. The surrounding hills rise steeply on all sides. We anchor in front of the black beach at the village Lolowai, the port for Ambae island and the main centre.

Ambae 14 Augustus tot 25 September 2011 's Middags als het hoog water is, varen we om de kaap heen en Lolowai baai in. Geleidebakens markeren de route over het rif. Deze baai is een oude vulkaankrater. De omringende heuvels rijzen stijl omhoog aan alle kanten. We ankeren voor het zwarte strand bij het dorpje Lolowai, de haven van Ambae en de hoofdplaats.

Lolowai and its black sand beach - Lolowai and het zwarte zandstrand    

Rieneke, Joop's sister calls us early on Monday, August 15, with the news that their mother Martha is in the hospital, because of heart problems. This time she does not want any further treatment and it is very likely that she will die soon. We decide that Joop should go to the Netherlands as quickly as possible, while Hanneke remains on the boat until Joop is back. We row ashore to Lolowai to organise a flight, but it is a public holiday and everything is closed. So instead we explore the surrounding area and walk a few miles along the road to St. Patrick College, a boarding school for secondary education. The school has been around for over 100 years, has 500 pupils and is beautifully situated. Extensive gardens surround the school, because teachers and students themselves grow most of their food. The next morning, Joop buys a ticket to Port Vila, the capital of Vanuatu, at the post office. He flies on Wednesday. Transportation to the airport, which cannot be very far, is pricey, about 1500 Vatu or NZ$20. We take a walk towards the airport to check this and it is no more than 5 km. In the afternoon we visit the hospital with our laptop, because they have internet. We are allowed to use it and want to figure out how to get from Vanuatu to the Netherlands by air. We find out a little, but this question is too difficult for our ASUS laptop, after 30 - 45 minutes the battery is empty and our internet session is over. Electricity is seldom available at the hospital, because the diesel for the generator is rationed. The internet connection is a the satellite link, which is powered through solar panels and batteries and it is available 24 hours per day. This equipment has been supplied to help eradicate malaria (Bill Gates foundation?). A freezer with vaccines also runs entirely on solar panels and that is the extent of electricity use for medical purposes. There is no doctor in this hospital, only nurses. Anyone who needs more medical care is flown to Vila or Luganville. Wednesday afternoon, August 17 Joop flies to Port Vila, where he has to arrange further flights to Amsterdam. We put the bicycle ashore and Joop cycles with his luggage to the airport.

Op maandag 15 augustus belt Rieneke, Joop zijn zus, heel vroeg 's ochtends met de mededeling dat Joop zijn moeder Martha weer in het ziekenhuis ligt, vanwege hartproblemen. Deze keer wil ze niet meer verder behandeld worden en is het waarschijnlijk dat ze zeer binnenkort dood gaat. We overleggen en besluiten dat Joop zo snel mogelijk naar Nederland gaat, terwijl Hanneke op de boot blijft wachten tot Joop weer terug is. We roeien naar de kant om Lolowai te verkennen, maar het is een feestdag en alles is dicht. Dus verkennen we de omgeving en lopen een paar kilometer naar St. Patrick college, een internaat voor middelbaar onderwijs. De school bestaal al meer dan 100 jaar, heeft 500 leerlingen en is prachtig gelegen. Uitgebreide tuinen omringen de schoolgebouwen, want leraren en leerlingen verbouwen zelf het meeste van hun eten. De volgende ochtend koopt Joop een vliegticket naar Port Vila, de hoofdstad van Vanuatu, bij het postkantoor. Hij kan op woensdag weg. Vervoer naar het vliegveld, dat volgens ons niet echt ver weg kan zijn, is prijzig, zo'n 1500 Vatu, oftewel 10 euro. We maken een lekkere wandeling richting het vliegveld om dit uit te zoeken en meer dan 5 km is het niet. 's Middags gaan we met de computer onder de arm naar het ziekenhuis, waar ze internet hebben. We mogen het gebruiken en willen uitzoeken hoe je van Vanuatu in Nederland komt per vliegtuig. We worden wel iets wijzer, maar deze vraag is te moeilijk voor onze Asus laptop, na 30 - 45 minuten is de batterij leeg en is onze internetsessie weer voorbij. Elektriciteit is er maar zelden bij het ziekenhuis, want de diesel voor de generator is op rantsoen. De internetverbinding is via de satelliet en het hele zaakje wordt via zonnepanelen en accu's van stroom voorzien en is 24 uur per dag beschikbaar. Ze hebben het gekregen in het kader van een malariabestrijdingsprogramma (Bill Gates foundation??). Een diepvriezer met vaccins draait ook helemaal op zonnepanelen en dat is alles wat men medies gezien met elektriciteit doet. Er is geen enkele dokter in dit ziekenhuis, alleen verpleegsters. Iedereen die meer hulp nodig heeft wordt naar Vila of Luganville gevlogen. Woensdagmiddag 17 augustus vertrekt Joop naar Port Vila, waar hij dan zijn verdere reis moet regelen. We zetten de fiets op de kant en Joop fietst met zijn bagage naar het vliegveld.

Joop awaits his plane - Joop wacht op zijn vliegtuig

The Vaarwel at anchor - De Vaarwel voor anker       

Hanneke walks to the airport, until she gets a lift. When Joop leaves in the small plane she rides the bike back to Lolowai, where it is parked in the new extension behind Rachel's shop. The people on this island are very kind and friendly people here. Hanneke in Ambae A whole month on my own here, but I'm never bored. Fortunately there is mobile phone and internet here, so I can stay in touch with the Netherlands, I hear about all the developments and talk with Martha over the phone and say farewell to her. One day there was music from the hospital. When I went there for the internet, I heard that today was the official opening of their new water tanks. The money for this project was raised by the Rotary Club of One Tree Hill and Onehanga, Auckland. The work was done by New Zealand volunteers of "Vision Vanuatu ", with help from the people of the Torlig Rural Training centre, one kilometre away. Of course I had to attend the festivities, mainly speeches, followed by gifts and good food afterwards. I even got a flower wreath, just like the other New Zealanders, although I had not contributed to this project at all. Lolowai village is totally dependent on rainwater, there is no river or spring to fall back on, so the new water tanks are very welcome.

Hanneke loopt naar het vliegveld, tot ze een lift krijgt. Na Joop uitgezwaaid te hebben fietst ze weer terug naar Lolowai. Een dorpsbewoner regelt dat de fiets overdekt gestald kan worden achter Rachels winkeltje. Heel aardig en meelevend zijn de mensen hier. Hanneke in Ambae Een maand op mijn eentje dus, maar ik heb me geen dag verveeld. Gelukkig is er telefoon en internet, dus goede kommunikatie met Nederland, zodat ik op de hoogte blijf van alle ontwikkelingen en via de telefoon ook met Martha kan praten en afscheid nemen. Op een dag kwam er muziek vanaf het ziekenhuisterrein. Toen ik er was hoorde ik dat vandaag de officiële ingebruikstelling was van de nieuwe watertanks. Het geld ervoor was bijeengebracht door de Rotary club van One tree hill en Onehanga, uit Auckland. Het werk was uitgevoerd door Nieuw Zeelandse vrijwilligers van "Vision Vanuatu", met hulp mensen van het Torlig rural training centrum een kilometer verderop. Vanzelfsprekend moest ik de feestelijkheden bijwonen, veel toespraken, gevolgd door kadootjes en daarna lekker eten. Ik kreeg zelfs een bloemenkrans omgehangen, net als de andere Nieuw Zeelanders. Lolowai is helemaal afhankelijk van regenwater, er is hier geen rivier of bron om op terug te vallen, dus de nieuwe watertanks zijn bijzonder welkom.

Hospital buildings + new green water tanks - Ziekenhuis gebouwen + nieuwe groene water tanks

In the weekend there are five other sailboats in the bay. Most stay one or two days, because they stop here en route to other islands. It's raining very hard that Sunday night, so I collect plenty of water and take a long bath in our dinghy. Anne and Clijff of the catamaran Koncerto organise a potluck dinner on their boat. It was a very pleasant evening. In the morning I often stay on the boat and have time for my hobbies. Since Malaysia I make jewellery from beads: bracelets, necklaces and earrings mostly. On the internet I find a lot of information and examples, a real inspiration for my own designs. I also spend time on playing with digital photo programs, especially Adobe Lightroom. It is a simpler version of PhotoShop, but already pretty complex, you need time to explore its possibilities. Joop always does the photos on the computer, but now I have plenty of time to learn it myself. I take pictures of all my beaded jewellery, because often I give something away and it's nice to at least have a picture of it.

In het weekend liggen er wel vijf zeilboten in de baai. De meeste blijven een of twee dagen, want men stopt hier op doorreis naar andere eilanden. Het regent die zondagnacht heel hard, dus heb ik weer ruim voldoende drinkwater en neem een uitgebreid bad in onze bijboot. Anne en Clijff van de catamaran Koncerto organiseren een potluck maaltijd op hun boot. Het was een heel gezellige avond. 's Ochtends blijf ik vaak op de boot en heb natuurlijk mijn hobbies. Sinds Maleisië maak ik sieraden van kralen, armbanden, kettingen en oorbellen vooral. Op het internet heb ik heel wat informatie en leuke voorbeelden gevonden, dat brengt me ook op ideeën voor mijn eigen ontwerpen. Ik experimenteer ook een beetje met de fotoprogramma's die we hebben, vooral Adobe Lightroom. Een simpeler versie van Photoshop, maar toch al knap ingewikkeld. Joop doet altijd de foto's, maar nu heb ik alle tijd om er zelf in te duiken. Ik maak foto's van al mijn kralensieraden, want vaak geef ik iets weg en dan is het fijn om er in elk geval  een foto van te hebben.

A few of my creations - Enkele van mijn creaties   

In the afternoon I usually do things in Lolowai, or I cycle to Saratamata, The provincial headquarters, or follow the road the other way. In any case I first have to climb a significant hill, because the bay is a former volcanic crater and Lolowai lies in this crater. Soon after our arrival, I met Helen Vusi. She manages the education office of the provincial government of Penama province, comprising the islands of Pentecost, Ambae and Maewo. I met her again at the vegetable market at Saratamata and we agreed to an internet lesson the same morning. She has a nice new laptop and knows how to do emails, but she has no idea how to work with the internet and no one around here knows much about computers. A few days later we have the second lesson and I threaten her with an exam at the end of the week. She finds the internet fantastic, all the information that you can retrieve, the searches with Google and the Wikipedia web sites. On remote islands such as Ambae, the internet connects you with the rest of the world. I also spend a day in her office, open up two faulty computers, but did not get them working again. Later on, I also do some computer work for the police and the tourist office.

Meestal doe ik 's middags dingen in het dorp Lolowai, of ik pak de fiets en ga naar Saratamata, het provinciale hoofdkwartier, of neem de weg de andere kant op. Hoe dan ook, eerst moet ik een forse heuvel beklimmen, want de haven is een vroegere vulkaankrater en Lolowai ligt in de krater. Helemaal in het begin had ik Helen Vusi al leren kennen, ze is het hoofd van de onderwijssektie van het provinciale bestuur van de Penama provincie die bestaat uit de eilanden Pentecost, Ambae en Maewo. Ik kwam haar weer tegen op de groentemarkt en we spraken af voor internetles diezelfde ochtend. Ze heeft een mooie nieuwe laptop en weet hoe ze emails moet doen, maar ze heeft geen idee hoe je het internet ingaat en er is niemand hier die echt iets van computers weet. Een paar dagen later hebben we les 2 en ik heb haar al gedreigd met een examen aan het eind van de week. Ze vind het internet fantasties, de informatie die je allemaal kan ophalen, wikipedia en het zoeken met google. Op afgelegen eilanden zoals hier is het internet de verbinding met de rest van de wereld. Ik breng ook een dag in haar kantoor door, heb twee kapotte computers opengeschroefd, maar heb ze niet aan de praat gekregen. Later doe ik ook wat computerwerk voor de politie en de provincie.

The Police office - Het Politie kantoor   

On a Saturday in the middle of the night I woke up, because someone was sitting on my bed and stroking my cheek. Someone just came on board and I had no idea who it was but some idea about his intentions. It was pitch dark, there was no moon. So I just shouted to him "what are you doing here, you idiot! Go away, now!". This person did not expect this reaction and he leaves immediately, climbs over the stern into his dinghy and paddles away quickly. I follow him outside and make light, only to see two brown legs disappear over the transom. I recognise his dinghy however, it belongs to a cargo ship that was towed into the bay earlier in the week with engine problems. The crew have seen me row back and forth and deduced that I was alone on board. I just received quite a fright, but nothing was stolen so I go back to bed, it is three 'o clock. The next morning I talked to the captain of the cargo ship, who tells me they all went to the kava bar the night before (kava is an intoxicating drink) and returned back on board very late. He called the whole crew together, but I was not able to identify the perpetrator, because I had not seen his face. Although I had not told anyone in Lolowai about this incident, the whole village knew about it within a few days. People wanted to know more about it, or gave me advice on what I should have done (call for help very loudly or hit this person very hard in the pitch dark) and of course they tell me other stories about these seamen. The police also spoke to me because they wanted to write a police report about my night visit. I got papers to fill in. They expect the cargo ship back and apparently they suspect someone. I now tie a fishing line as a trip wire every night and if someone touches it an alarm goes off. This will not happen again, while I am alone on board.

Op een zaterdagnacht wordt ik wakker, omdat iemand op mijn bed zit en over mijn wang strijkt. Iemand is zomaar aan boord gekomen en ik heb geen idee wie het is, maar wel wat deze persoon van plan is. Het is pikkedonker, want er is geen maan. Dus ik roep hem heel hard toe: "wat doe je hier, jij idioot! Ga weg, nu!", in het engels natuurlijk. Die reaktie had deze persoon niet verwacht en hij vertrekt onmiddellijk naar buiten en klimt over de achterplecht zijn bootje in en peddelt snel weg. Ik volg hem naar buiten en maak licht, maar zie alleen een paar zwarte benen over de zeereling verdwijnen. Het bootje herken ik, het hoort bij een vrachtboot die hier eerder in de week was binnengesleept met motorproblemen. Ze hebben mij natuurlijk heen en weer zien roeien en gekonkludeerd dat ik alleen aan boord was. Er is niets gestolen, ik ben alleen flink geschrokken, dus ik ga weer naar bed, het is 3 uur 's nachts. De volgende ochtend ben ik gaan praten met de kapitein van dit schip, die vertelt me dat ze met zijn allen kava (een drankje waar je flink dronken van kan worden) waren gaan drinken de avond ervoor en heel laat terug waren aan boord. Hij laat de hele bemanning opdraven, maar ik kan de dader niet aanwijzen, want ik heb zijn gezicht niet gezien. Hoewel ik het aan niemand in Lolowai verteld had, wist binnen een paar dagen het hele dorp ervan, willen mensen er meer over weten, of krijg ik advies hoe ik het had moeten aanpakken (heel hard om hulp roepen of de persoon een flinke klap verkopen in het stikkedonker) en natuurlijk hoor je ook andere verhalen over deze zeelui. De politie sprak me ook aan, want ze willen een proces verbaal opmaken over mijn nachtelijk bezoek. Ik kreeg papieren mee om in te vullen. Ze verwachten de boot binnekort weer terug en hebben blijkbaar iemand die ze verdenken. Nu span ik een vislijn elke avond en als iemand daar tegenaan loopt gaat een alarm af. Het zal me niet een tweede keer gebeuren, zolang ik alleen aan boord ben.

The men are preparing the kava drink - De mannen bereiden de kava drank

A week later, there was a feast all weekend at the Brothers, some sort of Anglican monastery, where a few new brothers did their vows. I arrived on my bicycle, just as the "custom" dancing was about to start. Looking around for a place to sit I spotted Helen waving to me. She let me share her mat, right in front of the dancing. Helen told me which island each dance group came from and she translated the Bislama of a play. I made a lot of pictures and enjoyed the whole show, along with half the population of Ambae.

Een week later was het hele weekend feest bij de Brothers, een soort anglicaans klooster, waar een paar nieuwe broeders hun geloften deden. Ik kwam aanfietsen net op het moment dat het "custom" dansen moest beginnen. Ik keek even rond voor een plekje en daar stond Helen te wuiven. Ik moest haar mat delen, zat meteen op de eerste rij. Helen vertelde me van welk eiland elke dansgroep kwam en ze vertaalde de bislama van het toneelspel. Ik heb een heleboel foto's gemaakt en genoten van het spektakel, samen met de halve bevolking van Ambae.

Helen and family seated on their mat - Helen en haar familie op hun zitmat

Dance group from Maewo island - Dansgroep van Maewo eiland

Dancers from the Banks islands - Dansers van de Banks eilanden

Dance group from Pentecost island - Een dansgroep van Pentecost eiland    

A new yacht arrived in the bay, Tusitala from New Zealand. Joop and I had seen this sailboat twice before, without saying hello, so I rowed over immediately to talk to them. Well, I fell with my nose in the butter (dutch expression). First a glass of white wine with Vivien and Daniel, who spend a few weeks on board with Chris, Daniel's father. Of course I had to explain where Joop was and Daniel, who is a surgeon, immediately understood all the implications of voluntary euthanasia.  They had caught a big tuna on the way to Lolowai and I was invited to dinner. Delicious. In the month I was there I got to know many people in and around Lolowai. This happens automatically in such a small community, everyone is interested in you, they want to know who you are and wonder how you live on a boat. I regularly rowed people over for a visit on board. When Joop came back on 18 September, we spend another week on Ambae, before we sailed away.

Er was een nieuw jacht gearriveerd in de baai, Tusitala uit Nieuw Zeeland. Joop en ik hadden deze boot al twee keer eerder gezien zonder hallo te zeggen, dus nu roeide ik er meteen even langs. om kennis te maken. Nou, viel ik met mijn neus in de boter. Eerst een glas witte wijn met Vivian en Daniel, die voor een paar weken meevoeren met Chris, Daniels vader. Daniel was een chirurg, dus hij begreep meteen alle implicaties van vrijwillige euthanasie, want ik moest natuurlijk uitleggen waar Joop was.  Ze hadden onderweg een flinke tonijn gevangen en ik mocht mee-eten. Heel Lekker. Ik heb een heleboel mensen leren kennen in en rond Lolowai in de maand dat ik er was. Dat gaat als vanzelf in zo'n kleine gemeenschap, iedereen is belangstellend, ze weten wie je bent en zijn best benieuwd hoe je op een boot woont. Regelmatig nam ik mensen mee voor een bezoek aan boord. Joop kwam op 18 september weer terug, waarna we samen nog een week op Ambae waren, voor we wegvoeren.

Joop's view from the airplane - Joop's uitzicht uit het vliegtuig

From the Solomon islands to Vanuatu After five days in Vanikoro we leave on Friday 29 July 2011 to go to Vanuatu. The Banks and Torres islands are only 80 nautical miles south from Vanikoro, but we prefer to sail straight to Luganville, Espiritu Santo island some 240 Nm to the south. We encounter a slight easterly wind and a sizeable swell from the west. We make good progress using the combined force of engine and sails. Around sunrise the next day we sail through the Banks and Torres islands headed for Santo. The engine behaves itself, there are no problems with cooling water or diesel. It is a pleasant sail with fine weather and 5-10 knots of wind. The expectation on Sunday morning is that we will reach Santo after sunset, so we make the engine run faster, but lucky for us the wind speed increases a bit and the direction gets better too. Our speed increases from 3.5 to 5 knots and we will make landfall before sunset. While cruising along Santo we see other yachts again, six in total, just as many as in two months of cruising through the Solomon islands. Around 4 'o clock we anchor behind Ais island, carefully navigating around the many reefs, having sailed 227 nautical miles in 53 hours, an average speed of 4.3 knots, a quick journey for the Vaarwel. We insert the Vanuatu sim card (exchanged with another yacht) in our mobile phone and send a text message to the Netherlands. Rieneke calls us back, the first contact after a whole month without phone or email.

Van Solomon eilanden naar Vanuatu Na vijf dagen in Vanikoro varen we weg op vrijdag 29 juli 2011 met als reisdoel Vanuatu. De Banks en Torres eilanden zijn maar 80 zeemijl naar het zuiden, maar liever gaan we naar Luganville op Espirito Santo eiland zo'n 240 zeemijl zuidwaarts. We hebben een lichte oostelijke wind en een flinke deining uit het westen. Met motor plus zeilen erbij komen we goed vooruit. Rond zonsopgang de volgende dag varen we tussen de Banks en Torres eilanden door, op weg nar Sanot. De motor gedraagt zich, er zijn geen problemen met koelwater of diesel. Het is een plezierige tocht met rustig weer en 5-10 knopen wind. Zondagochtend lijken we na donker pas aan te komen, dus zetten we de motor harder, maar gelukkig neemt de wind wat toe en draait, zodat we halve wind varen. Dat is heel gunstig als je motorzeilt. Joop zijn humeur gat op en neer met de windveranderingen. Onze snelheid neemt toe van 3,5 naar 5 knopen en nu halen we Santos vóór donker. Als we langs Santos varen zien we weer zeilboten, zes in totaal, net zoveel als in twee maanden in de Solomon eilanden. Om vier uur ankeren we achter Ais eiland, goed mikkend om de nodige riffen te vermijden, na 227 mijl varen in 53 uuur, oftewel 4.3 knoop gemiddeld, snel voor de Vaarwel. We stoppen de geruilde sim kaart voor Vanuatu in ons mobieltje en sturen een sms naar Nederland. Rieneke belt ons terug en we hebben weer kontakt na een maand zonder telefoon of email.

At night a front passes with rain and a sudden wind change to north westerly wind, not too ferociously luckily. The next morning we have trouble getting the anchor up, the chain is wound around a big bolder. We motor to Luganville and anchor in front of the beachfront hotel just after lunch. We launch the dinghy and quickly head to town for clearing in and to go shopping. We were here 7 years ago at the beginning of our cruise through the Pacific, Australia and south east Asia. Luganville has grown and acquired many more (fancy) shops and is becoming a real town. Having come this far, we are now confident that we will get back to New Zealand this year. We stay two days in Luganville for shopping and using the internet. We enjoy the french stick breads with cheese, as well as the variety of vegetables on the produce market. We haul 70 litres of diesel in jerry cans back to the boat to replenish our diesel stores. Another pleasure craft, the Codine, pumps 21000 litres of diesel prior to its journey to Honiara. A top-up according to its New Zealand captain John. Sailing boats are a lot cheaper to run. We leave again as quickly as possible, because a strong south easterly wind is expected, which will blow straight into the anchorage and make it very uncomfortable. The trip to Palikula Bay is very uncomfortable too, but once there we are well protected by reefs and a peninsula. In Palikula Bay we weather the heavy weather, hearing the ocean swell crashing on the outer reefs. Hanneke fills a container to produce ginger beer, while Joop produces banana-ginger jam. You guessed it, the ginger is very cheap in the Luganville market. We go for a long walk to the end of the road, to a decaying ship yard.

's Nachts trekt er een front over ons heen met regen en plotsklaps wind uit het noordwesten, waardoor we aan lager wal liggen. Het waait gelukkig niet echt hard. Wel kost het moeite om de ankerketting los te krijgen de volgende ochtend, die zit om een steen heen. We moteren naar Luganville en ankeren daar voor het beachfront hotel net na de lunch. Hup de bijboot in het water, want we willen nog inklaren en boodschappen doen. Het lukt allemaal en en passant zien we dat Luganville wat meer stadse allure heeft gekregen sinds 7 jaar geleden, toe we hier ook waren met de boot. Dat was aan het begin van onze omzwervingen door de Pacific, Australië en zuid oost Azië. Het is nu wel zeker dat we erin slagen om dit jaar naar Nieuw Zeeland terug te varen. We blijven twee dagen in Luganville, voor inkopen en internetten. We genieten van stokbrood en kaas en de variëteit aan groente op de markt. We halen 70 liter diesel in jerrycans om de geslonken dieselvoorraad aan te vullen. Een ander pleziervaartuig, de Codine, neemt 21000 liter diesel in voor de tocht naar Honiara. Een top up volgens de nieuw zeelandse kapitein John. Dan zijn zeilboten toch iets zuiniger. Dan snel wegwezen, want de wind gaat hard uit het zuidoosten blazen en dat betekent dat we min of meer aan lager wal zouden komen te liggen. En dat is nooit een goed idee. Het is een onkomfortabele tocht naar Palikula baai, maar daar liggen we goed beschermd door riffen aan alle kanten en achter een schiereiland. Voortdurend horen we de deining op het buitenrif stuk slaan. In Palikula baai zitten we het zware weer uit. Hanneke maakt een jerrycan gemberbier en Joop bananen / gember jam. Je begrijpt de gember op de markt in Luganville is erg goedkoop. We maken een wandeling naar het einde van de weg waar een scheepswerf ligt weg te rotten.

Joop assembles the bicycle and goes shopping for fruit, vegetables and stick bread in Luganville, a distance of about 15 km. The sewing machine is put to good use again, this time to renew the covers that protect our inflatable dinghy against sunburn. We also help a fisherman with new fishing line and hooks, because a fish swam away with his old line. He gave us a delicious fish for it. For a change of scenery we head on Thursday 11 August to Peterson Bay and Oyster island, about 9 miles further north. When we get closer, we notice that six yachts are anchored just before the tricky reef passage, while more yachts are heading this way. The organiser (he flies a multitude of flags from his forestay) tells us that the Pacific Destinations regatta is arriving from Fiji and will all (22 yachts) anchor near Oyster island resort. Just like us. Luckily we do not have to wait till high tide before attempting the reef passage, allowing us to find a good spot, before the whole regatta arrives.

Joop zet de fiets in elkaar en fietst een paar keer naar Luganville, zo'n 15 km verderop voor groente en fruit van de markt en stokbrood natuurlijk. De naaimachine komt tevoorschijn en de dekjes die de bijboot tegen de zon beschermen worden weer opgelapt. We helpen een visser aan nieuwe vislijn en haken, want een vis was weggezwommen met alles en we krijgen van hem een lekkere vis. Voor de afwisseling varen we op donderdag 11 augustus naar Peterson baai en Oyster eiland, zo'n 9 mijl verderop. Als we in de buurt komen, zien we een zestal jachten geankerd, vlak voor de spannende rifdoorgang. En in de verte komen er nog veel meer boten aan. De organisator (te herkennen aan de vele vlaggen aan zijn voorstag) vertelt ons dat de Pacific Destinations regatta uit Fiji arriveert en met zijn allen (22 boten) bij Oyster ilsand resort gaan ankeren, net als wij. Gelukkig hoeven wij hoog water niet af te wachten, dus we kiezen gauw een goed plekje uit voor de hele meute arriveert.

After our lunch with raw fish salad, Hanneke sews sunbrella strips on the genua, while Joop rinses the laundry in the "Blue Hole". In several locations along this coast of Santo, fresh water pours out of a hole in the ground and flows out to sea, a few hundred meters further. This water is extremely clear, a beautiful blue green. This tourist attraction was free 7 years ago, but costs now 1000 vatu per person (NZ$ 12, US$10). Luckily there is nobody around to collect the money, because if a visit is already that expensive, imagine what rinsing your laundry in the Blue Hole will cost. The next day Joop cycles to Luganville (now 22 km) again, while Hanneke continues with the head sail. Saturday the wind finally veers to the south and we can finally leave Santo. In the afternoon we tackle the tricky reef passage and anchor again. This way we can leave after dark and sail to Ambae, an island 48 nautical miles due east. A night sail, because the wind is expected to shift back to the south east again soon. We leave at 8 o' clock in the evening, there is no wind and the sea is flat calm. Two hours later it blows 20 knots, increasing to 25 knots and we sail with the wind on the quarter. In the lee of Ambae, a high volcanic island, the wind disappears completely, blocked by the large volcano, then reappears again around the other side blowing 22 knots from the east. Almost straight on the bow. The last couple of miles are hard going and very slow, but by 8 in the morning we drop the anchor in a spectacular bay surrounded by high cliffs. Not quite our final destination on Ambae, that is a very protected bay around the corner, but first we enjoy the surroundings of this bay for a while.

Na de luch met rauwe vissalade naait Hanneke sunbrella stroken op het voorzeil, terwijl Joop de was gaat spoelen in het "blauwe gat". Op verscheidene plaatsen langs deze kust van Santo borrelt er zoet water uit een gat en stroomt dan naar zee, een paar honderd meter verder. Het water is extreem helder. Deze toeristiese attraktie was 7 jaar geleden nog gratis, maar nu 1000 vatu per persoon (7 euro). Gelukkig is er niemand om geld te innen, want als bezoeken al zo duur is, dan zal de was spoelen in een blauw gat wel helemaal onbetaalbaar zijn. De dag erop fietst Joop wederom naar Luganville (nu 22 km), terwijl Hanneke verder naait aan het voorzeil. Op zaterdag is eindelijk de wind naar het zuiden gedraaid en kunnen we weg. 's Middags varen we alvast door de rifpassage en ankeren dan weer. Nu kunnen we in het donker weg naar Ambae, een eiland 48 zeemijl naar het oosten. Een nachttocht want de wind gaat doorlopen naar zuidoost en dat willen we voor zijn. We vertrekken om 8 uur 's avonds, er is geen wind, een keurig vlakke zee. Twee uur later waait het 20 knopen, oplopend naar 25 knopen en zeilen we halve wind. In de lij van Ambae, een hoog vulkanies eiland, valt de wind even volledig weg, maar komt terug aan de andere kant van de grote vulkaan en blaast dan uit het oosten met 22 knopen, bijna recht op de neus. De laatste loodjes wegen flink zwaar en met de wind tegen is de snelheid wel een beetje uit de boot, maar om 8 uur 's ochtends kunnen we toch het anker laten vallen. In een spektakulaire baai omzoomd door hoge kliffen. Niet echt onze eindbestemming op Ambae, dat is een nog beter beschermde baai iets verder om de hoek, maar van het uitzicht in deze baai willen we toch ook een tijdje genieten.