Helen Reef and Helen island Our anchorage is acceptable considering its holding power. The bottom is not really smooth, nor is it all sand as we discover when we leave. The boat had wrapped the anchor chain around a coral head. So, occasionally we heard some unpleasant scratching sounds, but the advantage is that we are not only held by our anchor. During one heavy shower in the middle of the night with gusts of 35 knots and above we did not drag a millimetre. The anchorage is enclosed by reefs, which break all the waves to manageable heights. The view from the mast is spectacular.

Helen rif en Helen eiland Onze ankerplek is qua houdkracht van het anker redelijk te noemen. Helemaal vlak is de bodem niet en het is ook niet allemaal zand en bij vertrek blijkt de boot de ketting dan ook om een koraalkop gewikkeld te hebben. Dit maakt van tijd tot tijd ietwat naargeestige schuurgeluiden, maar heeft als voordeel dat we niet alleen aan ons anker hangen. Bij een nachtelijke bui met windstoten van boven de 35 knopen krabben we dan ook geen millimeter. We zijn omringd door riffen, die eventuele golven uit bijna alle richtingen tot behapbare hoogte breken en uitzicht, met name vanuit de mast is spektakulair.

When we take the dinghy to Helen island we notice a sharp change in depth to no more than a meter about half way. Further on, there is another step and we traverse a large sand bar, which more or less dries at low tide. Our inflatable dinghy will not float with us in it at low tide, so we have to coordinate our visits with the state of the tide. This shallow sand bar was not so long ago part of the island: Helen island has shrunk dramatically in recent years. More about that later. The island is inundated by nesting seabirds. The small terns encountered even in the middle of the ocean, congregate here en masse to lay their eggs.

Als we met de bijboot naar Helen eiland varen blijkt halverwege de diepte ineens sterk terug te lopen tot niet meer als een meter en verderop is er nog een drempel en varen we over een zandplaat die bij laag water min of meer droog valt. In ieder geval is het dan zo ondiep dat onze opblaasboot met ons erin niet meer drijft. We moeten onze bezoeken aan het eiland dus wel enigszins plannen. Deze ondiepe plaat was nog niet zo lang geleden eiland: Helen eiland is de laatste jaren sterk in omvang afgenomen, maar daarover straks meer. Het eiland blijkt vergeven van de nestelende zeevogels. De kleine sterntjes die je tot midden op de oceanen rond ziet vliegen/drijven, blijken massaal juist hier eieren te leggen.

To be precise: one egg. This egg is not kept warm, but rather shaded from the hot sun. There are so many birds, that those not involved with eggs or fishing swarm around the island in a big cloud. A noisy, screeching cloud, day and night. We don't mind that we are anchored at a distance from Helen island. When the flat little island is not visible at night, you can clearly hear where it is. Besides the nesting sea birds, the island is also popular with the green sea turtles, who lay and bury their eggs in the sand.

Beter gezegd: 1 ei te leggen, wat ook niet zozeer bebroed wordt, maar meer wordt afgeschermd van het direkte zonlicht. Het zijn zoveel vogels dat degenen die niet met een ei bezig zijn of met vissen, als een wolk boven het eiland hangen. En maar krijsen, dag en nacht. We zijn ergens wel blij dat we niet heel dicht bij Helen eiland geankerd zijn. 's Nachts als het platte eiland niet zichtbaar is kun je duidelijk horen waar het zich bevindt. Behalve bij nestelende zeevogels is het eiland ook heel populair bij de groenrug zeeschildpad voor het leggen en begraven van eieren.

We watch three turtles, while we are only around early in the evening. The green backs lay eggs throughout the year and new turtles hatch throughout the year too. Now and then the four care takers (conservation officers) catch the baby turtles and fatten them up a bit, before letting them go after a week or two. Their survival rates increase considerably when they are bigger and stronger.

We zien er drie en dat terwijl we hooguit aan het begin van de avond op het eiland zijn. De groenruggen leggen het hele jaar door en dus komen de nesten ook het hele jaar door uit. De vier beheerders (conservation officers) vangen van tijd tot tijd een serie jonkies om ze dan na vetmesting, na een tweetal weken weer vrij te laten. Ze zijn dan een stukje groter en dat verbeterd hun overlevingskansen aanzienlijk.

The turtles only come ashore after sunset and during high tide. They bulldozer right through the nesting sea birds, while searching for a good spot for digging a hole for their eggs. Unavoidable, as the birds and eggs are everywhere. The care takers assure us that the overcrowding gets worse in a month's time, when a third type of sea bird arrives and every square meter is in use for nesting, right up to the houses of the care takers. And the turtles keep coming as well. Helen island is overpopulated by reproducing animals. The reason: in a couple of years time, this sand island has shrunk to less than a quarter of its original size. The two large shallow sandy areas on either side of the island used to be above water not too long ago. The rising sea levels due to Global Warming and a caretaker with pyromaniac tendencies are to blame. This care taker decided six years ago, that it was a good thing to get rid of the rats and ants on the island. His method was to burn the thick layer of grasses, that covered the island. The man had talent (he was known to have burned down other things as well) and the fire was a big success. No grass was left and a number of the trees and all the coconut trees also died, but the rats and ants were exterminated. The operation was successful but the patient almost died. The bare sand island that remained had no protection left against wind and waves and lost a large part of its land area. This care taker was dismissed, but the damage was done. The current group of care takers try to get more vegetation, grasses and coconut palms (from washed ashore coconuts) in a desperate attempt to save the island. They managed to get the grasses growing again. The coconut palms will take a lot longer. The rising sea level exacerbates the situation. At king tides (extreme high tides a few times a year) the water now reaches the houses of the care takers, while higher waves wash across the width of the island. A few centimetres of sea level increase can already be too much for such a low lying sand island as Helen island. Not only lowers it the island by the same amount, the barrier reef around the atoll will be a bit lower too and bigger waves will pass into the lagoon. During our two week stay we saw that a meter of the width of the island disappeared on the south side, while on the north side the island got higher (dune formation) but not wider. Helen island should not disappear in the waves, because a) an important bird breeding area will be lost and, more importantly, b) the greenback turtles cannot lay their eggs any more. There are no alternative beaches anywhere in the neighbourhood for these endangered animals, who would probably not use these alternatives anyway (turtles do not seem very intelligent). There are a few more islands where they lay their eggs, put the turtle population of Helen is by far the largest. The disappearance of Helen island combined with the turtle consumption in Indonesia, may well spell the end of this turtle species in this part of the world. American marine biologists have proposed spouting sand to restore Helen island to its original size (and a bit more height), but up to now no funds have been found for it. The chance for somebody with an affinity to turtles and tropical beaches who happens to have a few hundred thousands in spare cash, to do something useful with the money, which leaves a visible result. The main task of the caretakers is labelling and documenting the egg laying turtles. Not very difficult, but time consuming, because a turtle can only be approached when she has done her duty (dig a hole, lay eggs, cover the hole). On some nights four or five turtles come ashore anywhere on the island (each greenback turtle lays 3 or 4 clutches of eggs in about a month time) and then it is a rush from one to the next to keep an eye on the proceedings. During the day they have time to spare (unless they need to catch up on sleep) and plenty of time is spend on showing us the under water world of Helen reef and catching a lot of fish at the same time.

De schildpadden komen altijd na zonsondergang en alleen bij hoog water aan land en "stampen" dan, bij hun speurtocht naar de beste plek om een kuil te graven voor de eieren, dwars door het nestgebied van de zeevogels. Onvermijdelijk, want de vogels leggen ongeveer overal hun eieren. De beheerders verzekeren ons dat over een maand de overbevolking nog erger zal zijn. Een derde soort vogel moet nog arriveren en dan zal elke vierkante meter bevogeld zijn, tot aan en rondom de woning van de beheerders. En de schildpadden zullen gewoon blijven komen om hun eieren te leggen. Kortom Helen Eiland is wat voortplantingsgebied zwaar overbevolkt. Reden: in luttele jaren tijd is dit zand eiland gereduceerd tot minder als een kwart van z'n oorspronkelijke oppervlak. De aan twee kanten aanwezige en uitgebreide ondiepe zandplaten staken niet lang geleden nog boven water uit. Twee oorzaken lijken ten grondslag te liggen aan deze reduktie. De alom gevreesde Global Warming met z'n stijging van de zeespiegel en een vroegere beheerder met pyromaniese neigingen. Deze laatste had bedacht, zo'n zes jaar geleden, dat het wel nuttig en leuk zou zijn om alle ratten en mieren van het eiland te verwijderen. Zijn methode was het in de fik steken van de dichte laag grassen, waarmee het eiland bedekt was, na een periode van droogte. De man bleek een getalenteerd pyromaan (het is bekend dat hij wel vaker enthousiast zaken in de hens stak) en de grasbrand was een groot sukses. Behalve de komplete grasbedekking legden ook flink wat bomen het loodje (alle kokospalmen waren effektief verwijderd) en inderdaad is er geen mier of rat meer op Helen eiland te vinden. Het kind dreigt echter met het badwater weggegooid te worden, want de kale zandplaat die overbleef had na het effektief verwijderen van het wortelgestel van de grassen geen bescherming meer tegen de invloed van golven en wind. In een paar jaar tijd kalfde het eiland af tot zijn huidige omvang. Dat de pyromaniese idioot uit zijn funktie ontheven is, is een schrale troost. De huidige beheerders proberen door het aanplanten van grassen en kokospalmen (middels aanspoelende kokosnoten) te redden wat er te redden valt en ze zijn erin geslaagd om de grasbedekking terug te krijgen. Wat de bomen betreft zal het wel wat langer duren. De verhogende zeespiegel maakt alles nog wat erger. Bij extreem hoog tij (een paar keer per jaar) bereiken sinds kort gematigd hoge goven het huis van de beheerders, terwijl hogere golven dwars over delen van het eiland slaan. Een paar centimeter waterverhoging kan al fnuikende gevolgen hebben voor zo'n laag gelegen zandeiland als Helen eiland. Niet alleen maakt het het eiland relatief lager, maar er kunnen ook hogere golven over het barrière rif van het atol komen, omdat dat rif die paar centimeter dieper onderwater zit. Wij zagen met eigen ogen dat in de twee weken dat we er waren er zeker een meter aan de zuidkant van het eiland verdween (afkalfde), terwijl aan de noordkant het eiland niet breder werd, maar wel hoger (duinvorming). Helen eiland mag niet onder de goven verdwijnen, omdat er dan a) een belangrijk vogelbroedgebied verloren gaat, maar vooral b) de groenrug schildpadden hun eieren niet meer kwijt kunnen. In de buurt is er geen alternatief voor deze bedreigde diersoort en als het er wel was dan zouden ze er waarschijnlijk geen gebruik van maken (schildpadden lijken niet erg intelligent). Er zijn nog een paar eilanden waar ze ook eieren leggen, maar de populatie van Helen is verreweg de grootste. Het verdwijnen van Helen eiland, gekombineerd met het schildpadden eten in Indonesië, zou wel eens het einde kunnen betekenen van deze schildpaddensoort in dit deel van de wereld. Amerikaanse zeebiologen hebben voorgesteld om Helen eiland tot de vroegere omvang op te spuiten (plus wat extra hoogte), maar tot op heden heeft nog niemand fondsen daarvoor kunnen vinden. Kortom voor iemand met een affiniteit voor schildpadden, tropiese eilanden en die ook nog een paar ton aan euro's of dollars over heeft, ligt hier een kans om er iets goeds mee te doen, met een zichtbaar en tastbaar resultaat. De hoofdtaak van de beheerders is het merken (labelen) van en informatie verzamelen over de eierleggende schildpadden. Dit is niet moeilijk, maar wel tijdrovend, omdat ze de schildpad pas echt kunnen benaderen als ze haar taak verricht heeft (gat gegraven, eileren gelegd, gat weer dichtgemaakt). Op sommige nachten komen er wel 4 of 5 van die beesten aan land (elke schildpad maakt 3 a 4 nesten in het tijdbestek van een maand) en dan is het echt van de een naar de ander rennen. Overdag hebben ze dus ruim tijd over (behalve als er slaap ingehaald moet worden) en een flink deel van die tijd wordt gebruikt om ons de onderwaterwereld van Helen rif te laten zien en en passant een massa vis te vangen.

This atoll has many coral areas suitable for snorkelling, but for diving you have to go to the outside of the barrier reef and sadly we do not have the equipment for that. The diving gear stays in its locker and we snorkel in several places. We have bought a cheap chinese underwater camera and take pictures and video. It works although we find the colours in the photos a bit colourless.

Het atol heeft een hoop snorkelbaar koraal, maar voor duiken zal je wel naar het buitenrif toe moeten en daarvoor zijn we helaas niet toegerust. De duikspullen blijven dus opgeborgen en we houden het bij snorkelen, met als voordeel dat onze goedkope chinese onderwaterkamera gebruikt kan worden. En het ding blijkt ook nog te werken, alhoewel de kleuren van de opnames een beetje flets zijn.

We eat numerous times with the four inhabitants and the menu includes raw fish salad, steamed fish and barbequed fish in all colours and sizes.

We eten een flink aantal keren bij de bewoners op het eiland en dat betekent rauwe vissalade, gestoofde vis, vis van de barbeque en in allerlei soorten en kleuren.

Hanneke surprises our hosts a few times with Thai fish curry, which everybody enjoys, while Joop leaves everybody astounded at the amount of fish he can eat and eat and eat. We do some jobs on the boat (always repairs) and after 14 wonderful days at Helen island, the lagoon and reef we are ready for departure.

Hanneke verrast onze gastheren en –vrouw een paar keer met een thaise viscurry en iedereen geniet ervan, terwijl Joop iedereen verbaast doet staan over de enorme hoeveelheid vis die hij weg kan werken. We knutselen wat aan de boot (altijd weer reparaties) en na 14 heerlijke dagen op en om Helen eiland en rif zijn we weer klaar voor vertrek.